१ मे महाराष्ट्र दिवस
१ मे रोजी केवळ मजदूर दिवस किंवा मे दिन नव्हे तर महाराष्ट्र दिन देखील साजरा केला जातो. महाराष्ट्र आणि गुजरात ही भारतातील दोन राज्ये, १ मे हा त्यांचा स्थापना दिवस म्हणून साजरा करतात. भारताच्या स्वातंत्र्याच्या वेळी ही दोन्ही राज्ये मुंबई राज्याचा भाग होती. या दिवशी 'महाराष्ट्र' या राज्याची स्थापना झाली. यापूर्वी महाराष्ट्र व गुजरात यांचे वेगळे अस्तित्व नव्हते. त्या काळी, राज्यात मराठी व गुजराती भाषा बोलणारे लोक सर्वाधिक होते. मराठी व गुजराती भाषिक लोक स्वत: साठी स्वतंत्र राज्याची मागणी करीत होते. दोन्ही भाषांचे लोक दिवसेंदिवस आपली हालचाल तीव्र करीत होते.
वास्तविक, राज्य पुनर्गठन कायदा १९५६ अंतर्गत बरीच राज्ये स्थापन केली गेली. या कायद्यांतर्गत कर्नाटक राज्य कन्नड भाषिक लोकांसाठी केले गेले, तर तेलगू भाषिकांना आंध्र प्रदेश मिळाला. त्याचप्रमाणे, तामिळनाडूला केरळ आणि तमिळ भाषिक बोलण्यासाठी मल्याळम भाषकांसाठी राज्य बनवले गेले. पण मराठे व गुजरातींना वेगळी राज्ये मिळाली नाहीत. या मागणीवर अनेक आंदोलने झाली.
१ मे १९६० रोजी भारत सरकारच्या तत्कालीन नेहरू सरकारने 'बॉम्बे पुनर्गठन कायदा १९६०' अंतर्गत महाराष्ट्र आणि गुजरात या दोन राज्यांमध्ये मुंबई राज्य विभागले. दोन्ही राज्यांमध्ये बॉम्बेबाबतही वाद झाला. मराठ्यांनी सांगितले की बॉम्बेने त्यांना भेटायला हवे कारण तेथील बहुतेक लोक मराठी बोलतात, तर गुजराती लोक म्हणतात की ते बॉम्बे म्हणजे काय. अखेरीस मुंबई महाराष्ट्राची राजधानी बनली.
महाराष्ट्र दिन विशेष करण्यासाठी राज्य सरकारतर्फे दरवर्षी १ मे रोजी अनेक रंगीबेरंगी कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते. हा दिवस खास करण्यासाठी महाराष्ट्र सरकारने खास परेड काढली आहे.
