Advertisement

शुक्रवार, २० फेब्रुवारी, २०१५

जिल्ह पुणे माहिती Jil'ha puṇē māhitī

पुणे

जिल्हा व प्रशासकीय विभागाचे मुख्यालय : पुणे

क्षेत्रफळ : 15,642 km2 (6,039 sq mi)

स्थान : अहमदनगर, आग्नेयेस : सोलापुत, दक्षिणेस : सातारा, पश्चिमेस : रायगड, वायव्येस : ठाणे जिल्हा.

तालुके : १५
पुणे शहर, पुरंदर, आंबेगाव, इंदापूर, बारामती, भोर, हवेली, खेड, जुन्नर, शिरूर, दौंड, वेल्हे, मुळशी, मावळ.

विस्तार : पुण्याच्या उत्तर व पूर्वेस

लोकसंख्या २०११ ची : ९,४२६,९५९

नद्या :
भीमा ही मुख्य नदी, इंद्रायणी, घोड, मुळा, मुठा, नीरा या अन्य नद्या

धरणे : वेळवंडीवरील भाटघर धरण, आंबी नदीवरील पानशेत धरण, मोसी नदीवरील वरसगाव धरण

पिके : ऊस, बाजरी, गहू, जुन्नर येथील कांदा.

औद्योग :
बजाज, टेल्को, टेम्पो, किर्लोस्कर नामांकित कंपन्यांचे कारखाने.
तळेगाव येथे काच उद्योग, खडकी - संरक्षण साहित्य निर्मिती कारखाना, मुंढवा येथे कागद गिरणी

शैक्षणिक :
पुणे विद्यापीठ स्थापना: १९४९ (पूर्वेकडील ऑक्सफर्ड)
टिळक महाराष्ट्र विद्यापीठ, पुणे (स्थापना: १९९५)
श्री शिवछत्रपती क्रीडा विद्यापीठ, पुणे

पर्यटन स्थळे :
आळंदी येथे इंद्रायणीतिरी, खेड तालुक्यात, संत ज्ञानोबारायांनी संजीवन समाधी येथे घेतली.
देहू : हवेली तालुक्यात जगद्गुरू संत तुकोबारायांची जन्मभूमी.
भिमाशंकर : आंबेगाव तालुक्यात भीमा नदीचे उगमस्थान, बारा ज्योतिर्लिंगापैकी एक ज्योतिर्लिंग, थंड हवेचे ठिकाण.
आर्वी : 'विक्रम' हे दळणवळण केंद्र आहे.
जेजुरी : खंडोबा हे महाराष्ट्राचे आराध्य दैवत
बारामती : कऱ्हा नदीकाठी द्राक्षांपासून मद्यनिर्मिती प्रकल्प
वढू : छ. संभाजी राजांची समाधी
सासवड : सोपानदेवांची समाधी
उरुळी-कांचन : भारतीय अॅग्रो इंडस्ट्रीज फौंडेशन ही संस्था
अष्टविनायक पैकी पाच गणपती पुणे जिल्हात आहे.
भिमिशंकर येथे अभयारण्य आहे.
(विद्येचे माहेरघर गणला गेलेला पश्चिम महाराष्ट्रातील पुणे एक जिल्हा)

रविवार, १५ फेब्रुवारी, २०१५

ल.सा.वि. l.sa.vi. Laghutama sāmā'īka vibhājya

लघुतम सामाईक विभाज्य

- ल.सा.वि. म्हणजे लघुतम सामाईक विभाज्य किंवा लहानात लहान सामाईक विभाज्य.

- विभाज्य म्हणजे ज्याला पूर्ण भाग जातो; बाकी उरत नाही असा भाज्य. उदा. ४५० / ९ = ५० (divide)
या उदा. ४५० हा भाज्य, त्याला ९ ने पूर्ण भाग गेला; बाकी उरली नाही; म्हणून ४५० हा ९ चा विभाज्य आहे.

- सामाईक विभाज्य म्हणजे दोन किंवा अधिक संख्यांचा सामाईक असणारा विभाज्य. उदा. ४५ / ५ = ९ आणि
४५ / ९ = ५ म्हणून ४५ हा ५ आणि ९ चा सामाईक विभाज्य आहे.
१२ चे विभाज्य = १२, २४, ३६, ४८, ६०, ७२, ८४, ९६, १०८......
१६ चे विभाज्य = १६, ३२, ४८, ६४, ८०, ९६, ११२, १२८, १४४,.......
वरीलपैकी १२ आणि १६ यांचा सर्वांत लहान विभाज्य ४८ आहे.

- १२ आणि १६ चा ल.सा.वि. अवयव पद्धतीने पुढीलप्रमाणे काढता येईल-
१२ = २ x २ x ३
१६ = २ x २ x २ x २
ल.सा.वि. = सामाईक अवयव x असामाईक अवयव
(२ x २) x (२ x २ x ३) = ४८

बुधवार, ११ फेब्रुवारी, २०१५

विभक्ती (vibhakti)

नाम, सर्वनाम किंवा तत्सम विकारी शब्द यांचे वाक्यातील क्रीयापादशी किंवा इतर शब्दांशी येणारे संबंध ज्या विकारांनी दाखविले जातात. त्यांना विभक्ती म्हणतात.
वाक्यातील एकमेकांशी असलेले संबंध ज्या विकारांनी दाखवले जातात, त्या विकारांना विभक्ती म्हणतात.
शब्दांना जी अक्षरे जोडली जातात, त्यांना विभक्तीचे प्रत्यय म्हणतात.
जी काही क्रिया घडलेली असते, ती सांगितलेली असते. म्हणून वाक्यातील क्रियापद सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे मुख्यपद मानले जाते. त्या मानाने इतर पदे

असतात. यावरून विभक्ती व विभक्तीचे अर्थ याबद्दल साधारणपणे असे म्हणतात.

विभक्त्यार्थ दोन प्रकार
१) कारकार्थ - कारक व कारकार्थ
२) उपपदार्थ - कर्ता, करण, कर्म

विभक्तीची आठ नावे
१) प्रथमा (The first)      २) द्वितीया (accusative)   ३) तृतीया (blocks)    ४) चतुर्थी  (chaturthi)   ५) पंचमी (panchami)    ६) षष्ठी (genitive)   ७) सप्तमी  (Sapthami) ८)  संबोधन (Speaking)
विभक्तीतीचे प्रत्यय - नी, ट, चा
विभक्ती  -  (एकवचन)  -  (अनेकवचन)

१) प्रथमा  -  प्रत्यय नाही  -  प्रत्यय नाही      
२) द्वितीया  -  स, ला, ते  -  स, ला, ना, ते   
३) तृतीया  -  ने, ए, शी  -  नी, शी, ही    
४) चतुर्थी  -  स, ला, ते  -  स, ला, ना, ते    
५) पंचमी  -  ऊन, हून  -  ऊन, हून    
६) षष्ठी  -  चा, ची, चे  -  चे, च्या, ची  
७) सप्तमी  -  त, ई, आ  -  त, ई, आ  
८) संबोधन  -  प्रत्यय नाही  -  नो

विभक्तीतील रूपे
विभक्ती  -  (एकवचन)  -  (अनेकवचन)
१) प्रथमा -  फूल  -  फुले
२) द्वितीया  -  फुला, दुलाला  -  फुलां, फुलांना
३) तृतीया  -  फुलाने, फुलाशी  -  फुलांनी, फुलांशी
४) चतुर्थी  -  फुला, फुलाला  -  फुलां, फुलांना
५) पंचमी  -  फुलातून, फुलाहून  -  फुलांतून, फुलांहून
६) षष्ठी  -  फुलाचा, फुलाची, फुलाचे  -  फुलांचा, फुलांची, फुलांचे
७) सप्तमी  -  फुला  -  फुलां
८) संबोधन  -  फुला  -  फुलांनी