वृत्तान्तलेखन writing account

एखाद्या घडलेल्या घटनेचे यथातथ्य वर्णन करणे म्हणजे वृत्तान्तलेखन होय. सभा, संमेलने, शिबिरे, परिषदा, कार्यशाळा, समारंभ यांच्याविषयी किंवा त्या त्या परिसरामध्ये एखादी घटना घडल्यावर त्या घटनेसंबंधी सविस्तर व क्रमवार माहिती सांगणे म्हणजे वृत्तान्तलेखन होय. वृत्तान्तलेखनात कल्पनेला फारसा वाव नसतो. कारण घडलेल्या घटनेचे जसेच्या तसे वर्णन वृत्तान्तात करावे लागते. सत्यकथन आणि वस्तुनिष्ठता यांना अधिक महत्त्व द्यावे लागते. घटना किंवा प्रसंग याबाबतीत माहिती देताना तारीख, वेळ ठिकाण देणे आवश्यक असते. वृत्तान्तलेखन आटोपशीर आणि आकर्षक पद्धतीने करणे ही एक कला आहे.
वर्तमानकाळात घडलेल्या घटनांची सविस्तर आणि वस्तुनिष्ठ माहिती वृत्तान्तलेखनातून जनतेला देण्याची लेखकाची जबाबदारी असते. त्यामुळे वृत्तान्तलेखनात राग, आनंद, दुःख, आश्चर्य अशा तीव्र भावना करू नयेत. अर्थात घटनेचे वर्णन करताना नावीन्य व ताजेपणा असला पाहिजे. घटनेचा वृत्तान्त वाचणारे वाचक समाजातील विविध स्तरांतील असतात. त्यामुळे वृत्तान्तलेखनात समाजाची गरज आणि समाजाची ग्रहणशक्ती या बाबींचा विचार करावा लागतो.
मुद्दे :
- वाचकाचे लक्ष वेधून घेईल असा मथळा द्यावा.
- वृत्तान्त अचूक, परिपूर्ण व स्पष्ट
- वृत्तान्तलेखनात स्थळ, काळ, व्यक्ती यांचा अचूक उल्लेख करावा.
- मथळ्यानंतर स्पष्टीकरण द्यावे. घटनांच्या क्रमाचा उल्लेख करावा.
- घटना जशी घडली तशीच वृत्तान्तात लिहावी. त्याबाबत लेखकाने स्वतःचे मत व्यक्त करू नये.
- वृत्तान्तलेखनात वाक्ये आणि परिच्छेद लहान असावेत.
- वृत्तान्तलेखनात कोणाची बदनामी होणार नाही याची काळजी घ्यावी.
- वृत्तान्तात भाषा नकारात्मक असू नये.
- लेखनात आलंकारिकता नसावी.

असावा. तो वाचल्यावर वाचकाच्या मनात कोणतीही शंका राहू नये.

जाहिरात advertisement

आज रोजच्या जीवनात आपणाला सर्वत्र जाहिरातीचा वापर फार मोठ्या प्रमाणावर दिसून येतो. जाहिरात ही छोटे व्यवसाय, व्यापार, उद्योग यांचे सामान्य माणसाशी नाते जोडणारे माध्यम आहे. एखाद्या वस्तूविषयी लोकांच्या मनात अभिलाषा निर्माण करणे हा जाहिरातीचा हेतू असतो. जाहिरातीत दाखविलेल्या वस्तूविषयी ओढ निर्माण होऊन ग्राहक ती वस्तू विकत घेतात. जाहिरात करण्यासाठी अनेक माध्यमे उपलब्ध असतात. वृत्तपत्रे, मासिक, दूरदर्शन, इंटरनेट या माध्यमातून जाहिरात करता येते. यांपैकी कोणत्या माध्यमातून जाहिरात केली म्हणजे ती प्रभावी ठरेल आणि आपल्या वस्तूचा खप वाढेल याचा विचार उद्योग संस्था आणि उत्पादक करतात. त्या माध्यमातून जाहिरात करायला ते प्राधान्य देतात.

आकर्षक मथळा किंवा शीर्षक देऊन वाचकांचे, ग्राहकांचे मन जाहिरातीकडे खेचून घेता येतो. सुभाषित, उखाणा, संत-वचन किंवा तशा प्रकारची रचना करून जाहिरातीचा मथळा तयार केला जातो. जाहिरातीत वस्तूंची, त्यांच्या वैशिष्ट्यांची माहिती करून देऊन लोकांच्या मनात त्या वस्तूंविषयी ओढ निर्माण केली जाते. तोच जाहिरातीचा खरा हेतू असतो. वस्तूची मागणी निर्माण करण्याची ही कला म्हणजेच जाहिरात. त्यामुळे आजच्या युगात जाहिरातीला अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. जाहिरात तयार करताना मथळा, उपमथळा, तपशील, कंपनीची मुद्रा, कंपनीचे नाव व पत्ता या बाबी लक्षात घेऊन त्या क्रमाने जाहिरात तयार केली जाते. वस्तू, त्या वस्तूची गरज, ग्राहक, त्याचा परिसर यांनुसार जाहिरातीची रचना करावी लागरे. वस्तूचे बोधचीन्ह्ही महत्त्वाचे असते. करण या बोधचिन्हावरून वस्तूची आणि उत्पादकाची ओळख ग्राहकाला होत असते. जाहिरातीत मुद्रा, घोषवाक्य, छात्राचीत्रे, आकर्षक केली म्हणजे जास्तीत जास्त ग्राहकांना आकर्षित करून घेता येते.
मुद्दे लक्षात घ्यावेत :
१) कमीत कमी शब्दांत जास्तीत जास्त आशय सांगितला पाहिजे.
२) शब्दरचना व वाक्यरचना समजण्यास सोपी असावी.
३) आलंकारिक व काव्यमय शब्दांचा वापर करून जाहिरात आकर्षक बनविता येते.
४) ग्राहकांच्या आवडी निवडी, फॅशन्स व सवयी नेहमी बदलत असतात. त्याप्रमाणे जाहिरात वारंवार बदलता येत नाही. त्यासाठी जाहिरात बनविताना काळानुरूप व टिकाव धरणारी बनवावी.

निबंधलेखन

          'निबंध' या शब्दत 'नि' म्हणजे नीटनेटके, व्यवस्थित, पद्धतशीर आणि 'बद्ध' म्हणजे बांधलेले. ज्या लेखनात एखाद्या विषयाच्या अनुषंगाने आपल्या मनात येणारे विचार, भावना, कल्पना इ. कौशल्याने नीटनेटके बांधलेले असतात
आपल्या अभ्यासासाठी दिलेल्या मुद्द्यांच्या आधारे निबंध लिहा असा उपक्रम आहे आणि त्यासाठी वर्णनात्मक निबंध व कल्पनात्मक निबंधाचा समावेश आहे. प्रथम या दोन प्रकारांचा आपण परिचय करून घेऊ व शेवटी निबंधलेखनाच्या सरावासाठी निवडक विषयांच्या निबंधाचे मुद्दे देऊ.

वर्णनात्मक निबंध :
ज्या निबंधामध्ये सर्व विषयाचे हुबेहूक वर्णन आलेले असते. त्यास वर्णनात्मक निबंध म्हणतात. वर्ण्य विषय एखादी वस्तू, दृश्य, व्यक्ती, प्रसंग इ. असू शकते. या निबंधप्रकारातील वर्णन हुबेहूब, जंसेच्या तसे तर ते यावेच; पण तो वर्ण्य विषय आपल्या मनाशी एकरूप व्हायला हवा. निबंध वाचताना त्याच्या वाचकास सदेह प्रत्यय यायला हवा. हा निबंध लिहिण्यासाठी लेखकाजवळ सूक्ष्म निरीक्षणशक्ती आणि समरसता, तद्रूपता आवश्यक असते.

कल्पनात्मक निबंध :
माणूस जेवढा विचारशील प्राणी आहे तेवढाच तो कल्पनेत रममाण होणारा रसिक जीव आहे. कल्पनात्मक निबंधात कल्पनाशक्तीला आवाहन असते. या प्रकारामध्ये विषयाच्या अनुषंगाने मनमुराद कल्पना येतात, त्या लेखक-वाचक दोघांनाही आनंद देतात. मात्र हा निबंध लिहिताना पथ्य एवढेच पाळावे लागते की त्या कल्पना असंभवनीय, हास्यास्पद, नकारात्मक अशा नसाव्यात. कल्पना कल्पनाच आहेत पण असे घडू शकते असा वास्तवाचा प्रत्यय निबंधातून यावा.

त्यास निबंध म्हणता येईल. आपल्या शालेय निबंधलेखनाला वेळेची आणि शब्दांची मर्यादा असते. या मर्यादा सांभाळत आपल्या आशय परिणामकारकरीत्या व्यक्त करणारी सुंदर भाषा निबंधात असायला हवी. सकारात्मक विचार, प्रांजळ भावना आणि संभवनीय कल्पना यांचे मिश्रण निबंधाला वाचनीय आणि मूल्ययुक्त बनवते. यासाठी विपुल वाचन, उत्तमाचे श्रवण, स्वत:चे चिंतन, मनमुराद भटकंती यांमधून उपलब्ध झालेली माहिती निबंधास उपयुक्त ठरते. थोडक्यात निबंधलेखानासाठी आपले व्यक्तिमत्त्व बहुश्रुत बनविण्यास पर्याय नसतो. हे लक्षात घेऊन वरील गोष्टींची गोडी लावून घ्यावी. शालेय निबंधाचे १) वर्णनात्मक   २) कथनात्मक   ३) चिंतनात्मक    ४) कल्पनात्मक    ५) चरित्रात्मक-आत्मचरित्रात्मक असे प्रकार मानले जातात. हे प्रकार एकमेकांपासून संपूर्णत: अलग असे नसतात, तर त्यांच्या कक्षा एकमेकांत मिसळलेल्या असतात.  म्हणूनच हे प्रकार स्थूलमानानेच मानावयाचे.

गद्यआकलन

दिलेला गद्य उतारा वाचून त्यातील मुख्य व महत्त्वाचा विचार किंवा विषय समजून घेणे म्हणजे उताऱ्याचे आकलन होय. एखाद्या पुस्तकातील उतारा देऊन त्यावर आधारित प्रश्न विचारले जातात. उताऱ्याचे आकलन झाले की त्या प्रश्नांची उत्तरे लिहिता येतात. दिलेल्या प्रश्नांची उत्तरे लिहिण्यापूर्वी दिलेला उतारा काळजीपूर्वक वाचावा. त्यातील माहिती बारकाईने समजून घ्यावी. उताऱ्यात कोणते तत्त्व किंवा विचार पटवून देण्याचा प्रयत्न केलेला आहे ते जाणून घ्यावे. दिलेल्या प्रश्नांच्या अनुषंगाने त्यांची उत्तरे उताऱ्यातून शोधून काढून स्वतःच्या शब्दांत लिहावीत. ती उत्तरे लिहिताना उताऱ्यातील वाक्ये जशीच्या तशी उतरवून काढू नयेत. दीर्घ व आलंकारिक वाक्यरचना करू नये. सोप्या शब्दांत आणि सुटसुटीत वाक्यांत उत्तरे लिहावीत.

कथालेखन

मुद्यांवरून कथालेखन
 

    दिलेल्या मुद्द्यांच्या आधारे एखादी गोष्ट तयार करून लिहिणे म्हणजे कथालेखन होय. एखादी घडलेली घटना किंवा प्रसंग आकर्षकरितीने कथारूपाने सांगणे म्हणजे कथालेखन. मनोरंजक कथा सर्वांना वाचावीशी आणि ऐकवीशी वाटते. कथेचा प्रारंभ उत्सुकता वाढविणारा असावा. कथेमध्ये रंजकता असावी. कथेत कल्पनेतून मांडलेले प्रसंग व घटना आपण प्रत्यक्ष पाहत आहोत, असे वाचकाला वाटले पाहिजे. कथेची भाषा साधी, सोपी व चटकन समजणारी असावी. कथा बोधप्रद असावी. कथालेखन हा प्रकार लिहिण्यास सोपा आहे. या प्रकारात कथेतील मुख्य घटना, सुरुवात व शेवट मुद्द्यांच्या आधारे सांगितलेला असतो. त्या मुद्द्यांच्या आधारे कथा खुलवायची असते. कथेतील भाषा ओघवती असावी व पाल्हाळीक नसावी.

कथालेखन करताना काही मुद्दे -असे आहेत
- सर्व मुद्दे काळजीपूर्वक वाचावेत.
- कथेतून जो बोध द्यायचा आहे ती मध्यवर्ती कल्पना समजून घ्यावी.
- कथेतील वर्णन भूतकाळात लिहावे.
- आकर्षक पद्धतीने कथेचा प्रारंभ करावा.
- आवश्यक असेल तेथे संवादांचा वापर करावा. संवादांत योग्य त्या विरामचिन्हांचा वापर करावा.
- तीन-चार परिच्छेदांत कथालेखन करावे.
- कथेतील घटनेनुसार कथेस समर्पक शीर्षक द्यावे. तात्पर्य लिहिले तर समारोप परिणामकारक ठरतो.

पाढे ९१ ते १०० Table 91 to 100

एक्याण्णव एक एक्याण्णव - एक्याण्णव दुने एकशे ब्याऐशी

९१	९२	९३	९४	९५	९६	९७	९८	९९	१००
१८२	१८४	१८६	१८८	१९०	१९२	१९४	१९६	१९८	२००
२७३	२७६	२७९	२८२	२८५	२८८	२९१	२९४	२९७	३००
३६४	३६८	३७२	३७६	३८०	३८४	३८८	३९२	३९६	४००
४५५	४६०	४६५	४७०	४७५	४८०	४८५	४९०	४९५	५००
५४६	५५२	५५८	५६४	५७०	५७६	५८२	५८८	५९४	६००
६३७	६४४	६५१	६५८	६६५	६७२	६७९	६८६	६९३	७००
७२८	७३६	७४४	७५२	७६०	७६८	७७६	७८४	७९२	८००
८१९	८२८	८३७	८४६	८५५	८६४	८७३	८८२	८९१	९००
९१०	९२०	९३०	९४०	९५०	९६०	९७०	९८०	९९०	१०००

पाढे ८१ ते ९० Table 81 to 90

एक्याऐशी एक एक्याऐशी - एक्याऐशी दुने एकशे बासष्ठ

८१	८२	८३	८४	८५	८६	८७	८८	८९	९०
१६२	१६४	१६६	१६८	१७०	१७२	१७४	१७६	१७८	१८०
२४३	२४६	२४९	२५२	२५५	२५८	२६१	२६४	२६७	२७०
३२४	३२८	३३२	३३६	३४०	३४४	३४८	३५२	३५६	३६०
४०५	४१०	४१५	४२०	४२५	४३०	४३५	४४०	४४५	४५०
४८६	४९२	४९८	५०४	५१०	५१६	५२२	५२८	५३४	५४०
५६७	५७४	५८१	५८८	५९५	६०२	६०९	६१६	६२३	६३०
६४८	६५६	६६४	६७२	६८०	६८८	६९६	७०४	७१२	७२०
७२९	७३८	७४७	७५६	७६५	७७४	७८३	७९२	८०१	८१०
८१०	८२०	८३०	८४०	८५०	८६०	८७०	८८०	८९०	९००